Napęd Haldex – czym jest i jak działa sprzęgło Haldex?

Podczas jazdy na co dzień większość kierowców nie potrzebuje napędu na wszystkie koła. Jednak w pewnych okolicznościach jest on niezbędny, a przynajmniej bardzo przydatny. W samochodach stosuje się różne rodzaje napędu na obie osie, a wśród nich napęd Haldex. Po raz pierwszy sprzęgło Haldex pojawiło się jeszcze w XX wieku (1998 rok). Rozwiązanie opatentowała firma Haldex. Nadal wielu kierowców nie wie, jak działa napęd Haldex, dlatego warto wskazać wady i zalety tego rozwiązania.

Co charakteryzuje napęd na cztery koła Haldex?

Należy zacząć od tego, że napęd Haldex to adaptacyjny system napędu. Najprościej mówiąc, nie ma tutaj sztywnego połączenia, które łączy obie osie. Kluczowa jest pompa sprzęgła Haldex, która załącza lub rozłącza się w zależności od warunków na drodze. To podzespół umiejscowiony w obudowie mechanizmu różnicowego tylnej osi i napędzany wałem napędowym.

Jeżeli auto nie ma problemów z poślizgiem kół, a porusza się w normalnych warunkach, napęd Haldex jest rozłączony. Sytuacja zmienia się, jeżeli podczas przejażdżki samochodem w trudnych warunkach przednie koła dostają poślizgu. W takiej sytuacji sprzęgło załącza napęd tylnych kół i auto otrzymuje napęd 4×4. Moc pomiędzy osiami przednią i tylną jest rozdzielana w stosunku od 0 do 100 proc. Skutkuje to lepszą trakcją i stabilnością pojazdu. Jeżeli samochód wychodzi z poślizgu, a koła odzyskują przyczepność, wszystko wraca do normy, a napęd Haldex jest odłączany.

Przeczytaj też: "Poślizg kontrolowany – technika jazdy po śliskich nawierzchniach"

Sprzęgło Haldex aktywuje i dezaktywuje się w sposób automatyczny. Wszystko dzięki jednostce sterującej, która analizuje parametry otrzymywane z licznych czujników (np. prędkość obrotowa kół, przyspieszenie, kąt skrętu, hamowanie, położenie pedału gazu). Następnie jednostka określa pozycję sprzęgła, które może być rozłączone lub włączone – częściowo bądź całkowicie.

Budowa sprzęgła Haldex – elementy:

• * wałek wejściowy – napędza jednostkę napędową;
• * wałek wyjściowy – napędza tylną oś;
• * sprzęgło płytkowe – jest sterowane hydraulicznymi tłokami;
• * pompa hydrauliczna – jest napędzana przez krzywkę na wałku wejściowym;
• * jednostka sterująca – odczytuje dane z czujników i wysyła sygnał do tłoka sprzęgła.

Przeczytaj też: "Kontrola trakcji – co to jest i jak działa system ASR?"

Zalety napędu Haldex:

• * brak dodatkowej przekładni na wyjściu ze skrzyni biegów – możliwość stosowania w samochodach z poprzecznie zamontowanym silnikiem;
• * automatyczna reakcja na podstawie danych z czujników trafiających do jednostki sterującej;
• * elastyczny podział momentu obrotowego między oś przednią i tylną w zakresie od 0 do 100 proc.;
• * niższe spalanie i mniejsza emisja szkodliwych związków do atmosfery – załączanie się napędu tylko w określonych sytuacjach.

Wady napędu Haldex:

• * wyższy koszt produkcji i droższe naprawy – użycie elementów elektronicznych i hydraulicznych;
• * większa podatność na zużycie i awarie – elementy pracują w wymagającym środowisku (wysokie temperatury, ciśnienie, tarcie).

Przeczytaj też: "Napęd na 4 koła – przegląd najpopularniejszych rozwiązań"

Przede wszystkim napęd Haldex znajduje zastosowanie w samochodach miejskich oraz crossoverach. Wybrane modele, w których zastosowano ten system to m.in. Audi Q3, Ford Kuga, Land Rover Freelander, Seat Ateca, Skoda Karoq, Volkswagen Golf czy Volvo S40. Żywotność układu szacuje się na przebieg rzędu od 60 000 do 120 000 kilometrów. Duże znaczenie dla żywotności ma stosowanie specjalnego oleju przeznaczonego do sprzęgła Haldex.