Poślizg kontrolowany – technika jazdy po śliskich nawierzchniach

Samochód może wpaść w poślizg szczególnie w trudnych warunkach drogowych, zwłaszcza podczas jazdy po mokrych i śliskich nawierzchniach. W zależności od osi, na której znajdują się opony tracące przyczepność z podłożem, wyróżnia się poślizg podsterowny, nadsterowny oraz wszystkich kół. W związku z wynikającym z tego niebezpieczeństwem rosnącą popularnością cieszą się szkolenia, które mają nauczyć kierowców wychodzenia z poślizgu. Jest to tzw. poślizg kontrolowany.

Rodzaje poślizgu – podsterowny, nadsterowny oraz wszystkich kół

Zanim podpowiemy, jak wygląda poślizg kontrolowany, najpierw należy wytłumaczyć, jakie są rodzaje poślizgu wynikające z utraty przyczepności kół z podłożem, tj.:

• * Poślizg podsterowny – wynikający z utraty przyczepności przed koła przedniej osi. Auto nie skręca wówczas w sposób przewidywalny dla kierowcy, a przód jest wynoszony na zewnątrz zakrętu.
• * Poślizg nadsterowny – wynikający z utraty przyczepności kół tylnej osi. Samochód zwykle zacieśnia zakręt, co skutkuje wyniesieniem tyłu pojazdu na zewnątrz. Istnieje też duże prawdopodobieństwo obrócenia się pojazdu wokół własnej osi.
• * Poślizg wszystkich czterech kół (boczny) – wynikający z utraty przyczepności wszystkich kół. Auto wypada z zakrętu bokiem, jednak nie obraca się wokół własnej osi. Natomiast pojawia się ryzyko dachowania, zwłaszcza po uderzeniu kołami w przydrożny obiekt (np. barierka, rów, krawężnik).

Zdarza się, że podczas zdarzenia drogowego auto przechodzi z poślizgu podsterownego w nadsterowny lub boczny.

Przeczytaj też: "Co to jest drift i jak robić to dobrze?"

Jakie są przyczyny poślizgu?

Poślizg najczęściej jest spowodowany błędem kierowcy, zwłaszcza nadmierną prędkością niedostosowaną do panujących warunków. Zbyt szybkie wejście w zakręt lub omijanie przeszkody poprzez gwałtowny skręt kierownicą skutkuje utratą przyczepności i poślizgiem (poślizg podsterowny). Jeżeli jest to głęboki i agresywny skręt, a kierowca nagle odciąży tylną oś (np. nagłe hamowanie i zdejmowanie nogi z gazu), może się to skończyć poślizgiem nadsterownym. Jednak zdarza się, że samochód wpada w poślizg wskutek czynników niezależnych od kierowcy, np.:

• * wystrzał opony,
• * kolizja wynikająca z najechania przez inny pojazd.

Z poślizgiem mamy do czynienia zwykle na śliskich nawierzchniach. Dlatego ryzyko poślizgu wzrasta po intensywnych opadach deszczu czy śniegu. Zwłaszcza jeżeli auto ma opony z mocno zużytym bieżnikiem. Nie tylko wydłuża to drogę hamowania, ale również zwiększa podatność na poślizg.

Przeczytaj też: "Trening jazdy sportowej – co to jest, dlaczego warto?"

Jak wyjść z poślizgu samochodem?

Formą poślizgu kontrolowanego w formie rywalizacji sportowej jest drift. W driftingu korzysta się z samochodów z tylnym napędem bez systemów bezpieczeństwa odcinających moc przekazywaną na oś napędową i dohamowujących wybrane koła po wykryciu poślizgu. Mowa o podstawowych systemach będących na wyposażeniu większości aut (m.in. ESC, ASR).

Dla przeciętnego kierowcy znaczenie ma opanowanie w kryzysowej sytuacji oraz umiejętność wychodzenia z poślizgu. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku poślizgu nadsterownego, kiedy trudno o kontrolę. Dlatego przede wszystkim warto ograniczyć ryzyko powstawania poślizgów i poruszać się adekwatnie do panujących warunków drogowych.

W związku z tym, że poślizg często kończy się wypadkiem, najbezpieczniej z punktu widzenia kierowcy i pasażerów uderzyć w przeszkodę przednią częścią auta. Jako że uderzenie bokiem (np. w barierkę lub drzewo) jest dużo niebezpieczniejsze, współczesne auta są mniej nadsterowne.

Przeczytaj też: "Doskonalenie techniki jazdy – dlaczego warto, jak wygląda, ile kosztuje?"

Sposoby wychodzenia w poślizgu:

• * Poślizg podsterowny – kierowca powinien wykonać hamowanie awaryjne, co poskutkuje dociążeniem przedniej osi i zmniejszeniem prędkości. Jednocześnie należy w sposób delikatny operować kołem kierownicy, aby ograniczyć skręcanie (w kierunku przeciwnym, niż ta, w którą podąża auto). Jeżeli zachodzi taka potrzeba, zacieśnianie zakrętu powinno odbyć się dopiero po znaczącej redukcji prędkości.
• * Poślizg wszystkich kół – również w tym przypadku podstawą jest hamowanie pulsacyjne.
• * Poślizg nadsterowny – najtrudniejszy poślizg do opanowania. Kierowca powinien wykonać kontrę, a więc skręcić koła w stronę, w którą ucieka tył pojazdu. Wymaga to szybkiego przekładania rąk na kierownicy, ponieważ przy zmniejszaniu poślizgu należy jak najszybciej wyprostować koła. Po kontrze trzeba wykonać hamowanie awaryjne. Ośrodki doskonalenia kierowców, na przykład podczas bezpiecznej jazdy po torze samochodami z przednim napędem, instruktorzy uczą wychodzenia z poślizgu nadsterownego gazem. Jest to stosunkowo łatwe, natomiast bardziej ryzykowne, dlatego bez doświadczenia lepiej unikać tej techniki w normalnych warunkach jazdy na drogach publicznych.

Przeczytaj też: "Technika pokonywania zakrętów samochodem na torze wyścigowym"

Bez wątpienia poślizg kontrolowany zmniejsza ryzyko poważnych obrażeń w przypadku takiej sytuacji na drodze. Natomiast nadal należy pamiętać, że nie ma żadnej pewnej metody i gwarancji wyjścia z poślizgu bez szwanku, nawet jeżeli to najlepszy kurs doskonalenia jazdy. Dlatego najlepiej zapobiegać takim zdarzeniom.