Napęd na 4 koła – stały oraz załączany – ręcznie i automatycznie

Obecnie samochody z napędem na 4 koła bardzo często można znaleźć w autach osobowych, w szczególności typu crossover czy SUV. Dawniej z kolei napęd 4×4 przede wszystkim służył kierowcom, którzy poruszali się swoimi autami w warunkach terenowych. Większość zmotoryzowanych nie ma dużej wiedzy na temat napędów na wszystkie koła. Wszystko dlatego, że w autach użytkowanych na co dzień wciąż nie każdy może ich doświadczyć. W tym artykule podpowiadamy, jakie są rodzaje napędów na cztery koła. Skupiliśmy się na trzech wariantach, a więc napędzie stałym oraz załączanym – w zależności od konstrukcji – manualnie lub automatycznie.

Stały napęd na 4 koła – najmocniejszy układ dla samochodów terenowych

Początkowo napęd na 4 koła był stosowany w samochodach stworzonych z myślą o pokonywaniu trudnego terenu i przeznaczony do jazdy offroadowej. Jak łatwo się domyślić, są to auta wymagające bardzo wydajnego układu w zakresie napędzania wszystkich czterech kół pojazdu. Stały napęd 4×4 spełnia wymagania. To układ, który wykorzystuje aż trzy dyferencjały:

1. W pierwszej kolejności centralny mechanizm różnicowy ma za zadanie rozdzielić moc z jednostki napędowej między obie osie – tylną i przednią. Moc trafia tym samym do przedniego i tylnego mechanizmu różnicowego.
2. Na koniec każdy z mechanizmów różnicowych osi rozdziela moment obrotowy. Przedni mechanizm różnicowy dzieli moment obrotowy między kołami z przodu, tylny mechanizm różnicowy – z tyłu.

Największą zaletą stałego układu na cztery koła jest wydajność. Układ doskonale radzi sobie w każdych warunkach, kiedy samochód porusza się po śliskiej drodze i w warunkach terenowych. Za najlepsze napędy stałe uchodzą technologie z możliwością ustawienia wyboru trybów jazdy i blokady dyferencjałów.

Niestety, stały napęd na wszystkie koła ma także kilka wad. Przede wszystkim to wyższe koszty zakupu i eksploatacji. Samochód z takim układem jest cięższy i droższy. Już podczas eksploatacji jest kosztowniejszy w naprawie i serwisowaniu. Auto jest również narażone na większe zużycie paliwa.

Napęd na cztery koła dołączany ręcznie

Alternatywą dla stałego napędu 4×4 jest układ dołączany, w tym ręcznie. W takiej technologii zazwyczaj:

• * podczas codziennej jazdy napęd jest przenoszony na koła jednej osi (zwykle jest to oś tylna);
• * koła drugiej osi załączają się po reakcji kierowcy, po wciśnięciu specjalnego przycisku lub przesunięciu dźwigni.

Jeżeli do tego dojdzie, moment obrotowy jest przenoszony na wszystkie koła samochodu. W zależności od modelu i technologii:

• * każde z kół otrzymuje taki sam moment obrotowy;
• * koła otrzymują inny moment obrotowy w zależności od potrzeb.

To dobry wybór, jeżeli kierowca chce zachować proporcje między jazdą terenową a pokonywaniem asfaltowych dróg, tj.:

• * jazda w warunkach terenowych – z załączonym ręcznie napędem na cztery koła;
• * jazda po drogach asfaltowych – bez załączanego manualnie napędu na cztery koła.

Napęd na cztery koła dołączany ręcznie należy załączyć, ale też wyłączyć. Nie muszą pamiętać o tym kierowcy z samochodami z dodatkowym sprzęgłem w skrzyni rozdzielczej.

Napęd 4×4 dołączany automatycznie

Najpopularniejsze, najtańsze i najlepsze rozwiązanie, jeżeli ma to być napęd na 4 koła dla samochodu użytkowanego na co dzień na równych i asfaltowych drogach. Bardzo często napęd na wszystkie koła dołączany automatycznie można spotkać w samochodach typu crossover czy SUV. 

Kluczowym elementem układu jest międzyosiowe sprzęgło płytkowe współpracujące z wieloma czujnikami (np. prędkości kół). Moment na tylną oś zostanie dołączony automatycznie, o ile zajdzie taka potrzeba. Jest tak na przykład, kiedy czujniki wykryją poślizg kół przedniej osi. Podczas codziennej jazdy układ jest więc niemal nieaktywny.

Dużą zaletą napędu 4×4 dołączanego automatycznie jest mniejszy stopień skomplikowania. Ma to swoje przełożenie na niższe ceny zakupu, ale także serwisu i eksploatacji. Należy jednak pamiętać, że taki napęd na 4 koła sprawdzi się wyłącznie podczas jazdy w mało wymagających warunkach. Jazda offroadowa nie wchodzi wówczas w grę.

Samochody z napędem na cztery koła w ofercie MotoPrezent

Jeżeli nie dysponujesz samochodami, które są wyposażone w napęd na 4 koła lub też jest on zbyt rzadko używany – skorzystaj z możliwości jazdy po torze wyścigowym. Sprawdź naszą ofertę, a przekonasz się, że dajemy możliwość prowadzenia nie tylko aerodynamicznych, sportowych bestii, ale nawet samochodów startujących w rajdach WRC. Zainteresować Cię może m.in.:

• * jazda Subaru Imprezą WRX na torze;
• * jazda Mitsubishi Lancer Evo 10 na torze.

Przeczytaj też: "Jak zostać kierowcą rajdowym?"

Bez wątpienia jazda takimi modelami jest niezwykle emocjonująca podczas testowania ich w codziennych warunkach, a więc poza drogami asfaltowymi. Jednak pamiętaj, że rajdy WRC to nie tylko śnieg Finlandii czy piaski Nowej Zelandii. To również wiele rajdów i odcinków, gdzie kierowcy rywalizują na asfalcie, czego potwierdzeniem jest na przykład Rajd Monte Carlo. Testując oba modele na naszym torze – Subaru Imprezę WRC oraz Mitsubishi Lancer Evo – na pewno będziesz bawić się świetnie!